O czytaniu słów kilka …
Wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę, że czytanie swojemu dziecku od najmłodszych lat ma ogromnie znaczenie dla jego rozwoju. Akcje typu „Cała Polska czyta dzieciom”, czy też facebukowe czytanie bajek przez aktorów w czasie epidemii ma na celu rozpropagowanie czytelnictwa i nakłonienie rodziców do wdrożenia dobrych praktyk w każdym domu.
Współcześnie czytanie dzieciom bajek jest trudniejsze niż w minionym 50-leciu. Niezmiernie atrakcyjnym dla dzieci jest komputerowy świat gier i komunikatorów oraz wszechobecna telewizja. Funkcje słuchowe zanikają na rzecz rozwoju funkcji wzrokowych, wykorzystywanych przy komputerze i telewizji. Badania naukowe potwierdzają jednak, że nie obrazy, lecz słowa mają zbawienny wpływ na rozwój psychiki małego dziecka. Czytanie bajek maluszkom pomaga im lepiej zrozumieć otaczający je świat, buduje silną więź między nimi a rodzicami, a ponadto na całe życie kształtuje nawyk czytania.
Jak wybrać bajkę dla własnego dziecka?
Prawidłowy wybór lektury dla swojej pociechy nie zawsze jest rzeczą łatwą. Nie warto czekać, aż maluszek podrośnie i zacznie rozumieć więcej czy wypowiadać pierwsze słowa. Im wcześniej zaczniemy przygodę z czytaniem, tym lepiej. Początkowo wybieramy książki zawierające duże, wyraźne, kolorowe obrazki, które po pierwsze przyciągną swą atrakcyjnością maluszka, a po drugie łatwiej nam będzie je opowiadać, bo właśnie tylko takie czytanie wczesne (tj. opowiadanie, objaśnianie własnymi słowami, wskazywanie na poszczególne obrazki, naśladowanie odgłosów zwierząt i rzeczy ma sens). Takie „czytanie” od pierwszych miesięcy życia stymuluje rozwój mowy – i w taki sposób powinniśmy czytać już niemowlakowi. W miarę rozwoju bajki dla dzieci powinny być dopasowane do potrzeb i ich zainteresowań. Oczywiście te dla niemowląt zazwyczaj mają duże wyraziste obrazki, czasami grube sztywne strony, o różnych ciekawych fakturę a czasami nawet dostosowane są do kąpieli.
Później dla dzieci młodszych ważne są proste, jednowątkowe bajki. Dopiero ok. 3 roku życia możemy wybierać bajki o rozbudowanych, wielowątkowych historiach. Istotny także jest przekaz tych bajek i wartości, z którymi podczas czytania możemy zapoznać dziecko. Wartościowe są opowieści o miłości, przyjaźni, pomocy innym, historii, tolerancji a także te, które pomagają dziecku przezwyciężyć swoje własne niepokoje. Z takich lektur każde dziecko może czerpać dobre wzorce, uczyć się empatii i reagowania w określonych sytuacjach.
Jeśli chodzi o zalety czytania książek naszym pociechom, często nie zdajemy sobie sprawy, że jest ich tak wiele. Najogólniej – czytanie wspiera rozwój na wielu płaszczyznach, m. in. rozwój wyobraźni, empatii, ćwiczy koncentrację i pamięć, co w późniejszym czasie ułatwia naukę. Bajki pomagają lepiej dziecku zrozumieć otaczającą je rzeczywistość (stąd pierwsze książeczki są o codziennych czynnościach, jak jedzenie, przewijanie, zabawa, o rodzinie, o zwierzątkach domowych itd.), poszerzyć wiedzę o świecie, budować swój system wartości i kształtować wrażliwość.
Głośne czytanie niesie z sobą wiele zalet. Przede wszystkim uwrażliwia słuch fonemowy dziecka, co ma niebagatelne znaczenie później dla nauki czytania i pisania oraz nauki języków obcych. Dzięki słuchaniu i zapamiętywaniu dzieci wzbogacają swoje słownictwo, łatwiej zapoznają się z fleksją, koniugacją, schematem zdania. Łatwiej też jest wyszukać im istotne informacje z tekstu. Potrafią szybciej wyciągać prawidłowe wnioski i szybciej analizują tekst pisany. Zazwyczaj potrafią fantastycznie opowiadać. Poza tym te dzieci, którym czytano bajki najczęściej w życiu dorosłym sięgają po lektury. Dzięki wspólnemu czytaniu powstaje też swoista więź między rodzicem dzieckiem. Jest to jedna z możliwości wspólnego miłego spędzania czasu, z którego warto uczynić codzienny rytuał.
Anna Buława
